1 februari 2024
van passage naar queeste
Het beeld queeste maakte ik 15 jaar geleden tijdens een masterclass van Adriaan Seelen en Gerard van Rooij. Het thema voor de hele groep was passage. Ik ben niet gewend om nog vòòr de vorm ontstaan is, woorden en betekenis te kunnen geven aan wat ik maak. Tot vorm komen is voor mij een beweging die van binnenuit ontstaat, vergelijkbaar met het werkproces in steen: naar buiten brengen wat in de steen zit.
Ik begon met: ‘Wat betekent passage?’. Volgens het woordenboek: gedeelte uit een geschrift; het voorbij gaan; doortocht, doorvaart, overtocht. Voor mij betekent het woord passage: de overgang tussen levensfasen en levensstadia. Dat zijn abstracte begrippen, maar over het algemeen spreken die het meeste tot mijn verbeelding, zowel in vorm als in taal. In de dichtbundel Onmogelijk Geluk van J.P. Rawie vond ik het gedicht queeste dat bij mij direct resoneerde met het thema passage.
Queeste: zoektocht naar de Heilige Graal. ‘De drang van een mens om naar het allermooiste (je meest waarachtige zelf) op zoek te gaan’, is hoe ik het 15 jaar geleden vertaalde. De strofe uit het gedicht van Rawie die het sterkste tot mij sprak, luidt: ‘En wie weet is wel nooit geweest wat ik het meest van alles mis’. Afscheid nemen van iets dat er misschien wel nooit geweest is. De overgang van loslaten van gevoelens over hoe het had kunnen zijn, naar erkennen wat er was.
Het beeldhouwwerk dat ik maakte bestaat uit 3 delen: een solide basis als fundament van de rest van het beeld. Daarop een door middel van wiggen gespleten zuil, die zou kunnen worden gezien als een pad of rivierbedding en drager van het bovenste deel. Deze licht gebolde vorm weerspiegelt de hemel en doet denken aan een met water gevulde schaal die overstroomt.
Het eindresultaat riep bij mensen de vraag op of dit een nieuwe richting in mijn vormgeving inluidde. Mijn gevoelsmatige antwoord destijds was ontkennend. Inmiddels kan ik daadwerkelijk inzien dat het beeldhouwwerk queeste een verhaal met vele passages verbeeldt.
Onlangs zocht ik de betekenis van queeste nogmaals op. Woorden in Wikipedia die in bewandelde aarde vallen: Een queeste is een zoektocht; in het bijzonder een zoektocht die het karakter heeft van een levenstaak. (… ) Het woord wordt in overdrachtelijke zin gebruikt voor een opdracht die men zichzelf heeft gesteld, maar die bijna onmogelijk is uit te voeren. In verhalen gaat het veelal om een avontuurlijke, lange reis met grote hindernissen die de hoofdpersoon moet zien te overwinnen, al dan niet met hulp.
Vandaag kan ik alles in deze omschrijving vanuit eigen ervaring bevestigen. Een queeste is een tocht die je alleen zelf kunt maken, maar er is altijd hulp wanneer die echt nodig is.